Yılmaz Erdoğan-Haybeden Gerçek Üstü Konuşmalar

Tam anlamıyla bir tiyatro metni sayılmasada dramatik öğeler barındırma özelliği metni incelememize izin veriyor. Her ne kadar sanatsal olarak zayıf olsada göndermeler bu zayıflığı gidermede yardımcı olmuş ve entelektüel kesim içinde okunabilir kılmış. Espirileri kaliteli ve basitlikten uzak buldum. Skeçler halinde hazırlanmış bu metin keyifli fakat düşündürücülükten uzak gene de göndermeler sayesinde içi boş bir metin değil. Yüzünüzde bir gülümsemeyle okumanız dileğiyle.

Commedia Dell'Arte
İtalyan halk tiyatrosu resmi tiyatronun karşısına çıkmış görkemli ve yeni bir tarzın adı. Rönesans döneminde ortaya çıkmış bu tarzda genelikle doğaçlama tarzı oyunlar oynanırdı. Yani bakış açısına göre Commedia Dell'Arte deki oyunlara İtalyan orta oyunu gözüyle bakabiliriz gerçi çıkış olarak hangisinin önce olduğu pek bilinmediği için bu tanımı yapabiliyoruz.Gene bu tarzı orta oyunu ile karşılaştıracak olursak Commedia Dell Arte de tip komiği ön plandadır ve belirli tiplemeler vardır ancak bu karşılaştırmayı yaparken kesinlikle orta oyununun sanatsal yönünün daha zayıf olduğunu unutmamalıyız. Commedia tanımından da sadece komediler oynandığı çıkarılmamalıdır ve farklı türler oynandığı bilinmektedir.Bu tür 18.ve 19. yüzyıllar arasında zayıflamıştır ve şuan devam etmemektedir.
Not:Bu yazı John Rudlin'in Commedia Dell Arte kitabı temel alınarak yazılmış ve bu tür hakkındaki yazılarım devam edecektir

Yunanistan ve Roma Tiyatrosu

Antik çağdan kalma iki tiyatro stili. Yunanistan kesinlikle sanat yönü kuvvetli bir tiyatroydu, Roma tiyatrosu ise Yunanistan tiyatrosunun basit bir kopyası olduğu için sanatsal özellik kazanamadı. Peki Yunanistan tiyatrosunun temeli neydi? Bu konudaki genel kanı Dionysos için yapılan törenlerin Yunanistan tiyatrosunun temeli olduğudur. Oyunlarda 3 oyuncu bütün rolleri oynar ve karekterlerin kişiliklerini belirlemek için maskeler kullanılırdı. Eurupides ve Aristopohanes en büyük tiyatro yazarlarıdır. Ayrıca o dönemde Aristo tarafından yazılan Poetika dramatik tarzdaki oyunlar için önemli bir kaynak olmuştur. Roma tiyatrosuna gelecek olursak oyuncular kölelerden seçilirdi ve savaş sahnelerinde idam mahkumları ve kölelerden seçilen oyuncu gerçekten öldürülürdü. Roma'da oyunlar genellikle kaba güldürü yani farstı. Roma tiyatrosu devletin güçsüzleşmesiyle birlikte sanatsal bir özellik kazanmadan sona ermiştir.

Gökhan Erarslan-Vakti Geldi

Genç bir yazardan heyecan verici, acıklı ve düşündürücü bir hikaye.Yüksek konumlara gelmiş 3 kişinin yıllar önce işlediği günahtan yola çıkarak yapılmış bir sistem eleştrisi ve etkileyici bir final.Okurken kendinizi olayın içinde bulucaksınız.Ayrıca espirilerin hikayenin önüne geçmemesi çok hoşuma gitti.Keyifle okumanız  ve izleme fırsatı bulmanız dileğiyle.

Gedikpaşa Tiyatrosu

Osmanlı zamanında ilk  sirk olarak tasarlanmış sonra ülkenin en önemli tiyatro binası olmuştur. Onu önemli kılan bir özelliğide ilk olarak türk asıllı müslüman oyuncuların sahneye çıktığı yer olmasıdır. Orada oynanan ilk tiyatro Hovanes Kasparyan'ın Aramyan topluluğu tarafından oynanmıştır.Tiyatral etkinlikler konusunda kesinlikle göz ardı edilemez bu tiyatro topluğunun türkçe gösterimler verdiği kesin değildir ama orta oyunu tarzı oyunlar ve komediler oynadıkları bilinmektedir. En şaşalı dönemi ise Güllü Agop yönetimindedir,ermenice tiyatro temsilerinin yanında türkçe oyunlarada yer vermiştir.Tiyatro Çerkez Özdenleri oyununun padişah ve çevresi tarafından çerkez bağımsızlığı amaçlanarak yazılmış olduğu düşündüğü için yıkılmıştır.

Haldun Taner-Ayışığında Şamata

Çalışkur apartmanına iki farklı bakış, acı gerçekler ve inanmak istediğimiz yalanlar.Haldun Taner bu oyununda bir apartmanın yaşam tarzı üzerinden toplumumuzun gerçeklerini inadığımız yalanları göz önüne seriyor.Haldun Taner der ki kendimizi yalanlarla kandırmayalım ve acı gerçekleri değişirmeye çalışalım.Ben bu oyunu okurken hem çok eğlendim ve bol bol da düşündüm.Ayrıca tiplemeler çok hoşuma gitti.Okurken hem gülmeniz hem düşünmeniz diliğiyle

Tiyatronun Başlangıcı

Sanat konusunda iki teori vardır biri ilk sanat dans der diğer teori ise ilk sanat ilkel tiyatro yani taklittir der biz ikincisi üzerinden gidicez. Taklit ilk tiyatrodur çünkü dramatik öğeler barındırır. Tiyatro Yunanistan'la başlar diyenler taklit in dramatik öğeler barındırma durumunu göz ardı ederler kaldı ki Yunanistan'dan çok önce Mısır dramatik öğeler barındıran sanatlara ilgilidir. Şimdi ki sorumuz ilk insanlar niye taklit etti ilkel tiyatronun sebebi nedir? İnanç ilkel tiyatronun başlıca sebebidir insanlar avı ve avcılık durumunu taklit ettikleri ve böylece avın çoğalacağına inanmaları tiyatroyu yaratmıştır hatta ilk komedinin de avın avlanamaması durumu olduğu idda edilir. Yunanistan'ın tiyatroda ki önemine gelecek olursak onlar kesinlikle tiyatronun doğuşunun sebebi değildir ve fakat modern tiyatroya katkıları çok büyüktü ve antik çağda modern tiyatroya en yakın tiyatro onlarınkidir.

Moliere

Büyük Fransız tiyotrocu ve oyun yazarı,tiyatroda klasik anlayışa bağlı kalsada,verdiği mesajlar,anlattığı şeyler tamamen devrimsel nitelikteydi.Soyluların ve din adamlarının yaşayış tarzını eleştirerek onların nefretini kazansada kralın desteği arkasındadır hatta din adamları istemediği için cenaze töreni yapılmadan defnedilecekken kral bu duruma müdahil olmuş ve küçük bir tören yapılabilmiştir. Kibarlık Budalası, Cimri, Hastalık Hastası, Don Juan en önemli oyunları arasındadır.Moliere hala bir çokları için tartışma konusudur hatta büyük Fransız devrimci Jean Jacque Rousseau
bile onu toplum temellerini sarsmakla suçlamıştır. Eserleri ilk olarak büyük tiyatro adamı Ahmet Vefik Paşa tarafından o dönemin türkçesine çevrilmiştir.Ayrıca geçen yazımda bahsettiğim oyun(sersem kocanın kurnaz karısı) onun Georges Dandini oyunu temel alınarak  yazılmıştır. Oyunları birçok dile çevrilmiş ve hala oynanabilmektedir. Bu büyük tiyatro adamı gene sahnede son oyunu hastalık hastasını oynarken perde kapanınca vefat etmiştir.

Haldun Taner-Sersem Kocanın Kurnaz Karısı

Bir osmanlı tiyatro topluluğunun düşündürücü hikayesi.Haldun Taner'in 2. Dönem eserlerinden olan yani türk epik oyun tarzına göre yazdığı bu oyun bizim olanı bulmaya çağırıyor ve bunu yaparken üç farklı oyun tarzını inceliyor. Bütün karakterlerin işlenişi hoşuma gitti ama benim dikkati mi en çok çeken iki karakter Ahmet Vefik Paşa ve Fasulyeciyandı.Ahmet Vefik paşa gerçek hayattan alınmış bir karakter olduğu için merakı mı cezbetti ve Türk tiyatrosu için önemli olan bu paşanın bizim tiyatromuzu bulmalıyız konulu bi oyunda yer alması bence dahiyaneydi.Onun dışında Fasulyeciyan karakteri bana bu ülkede bir ermeni kültürü olduğunu düşündürdü ve bu kültürü koruyamayışımızın üzüntüsünü yaşattı.Umarım benim yazmaktan aldığım keyfi sizde bu oyunu okurken alırsınız.

Dario Fo-Şişman Kadın

Çok etkileyici ruhuna kadın eli değmiş bi adamın muhteşem yapıtı.Özellikle kadınların mutlaka okuması gerek.Dario Fo bu yapıtında toplumun, kadınların ve kapitalizmin yarattığı tabuları anlatıyor.Türkiye gibi kadınlara baskının bu kadar yoğun olduğu bu ülkede Dario Fo okumak direnmektir, isyandır.Dersler ala ala okumamız dileğiyle.

Haldun taner-Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım

Güldürücü ve bol bol düşündürücü Haldun Taner'in ikinci dönem eserlerinden iki perdelik bu oyun, hem profesyonel tiyatrolar için hemde amatör ve okul tiyatroların çalışması için ideal.Bana göre Haldun Taner'in Türk epik oyun tarzına göre yazmış olduğu bu oyun,
ezilen-ezen ilişkisini çok güzel anlatıyor. Vicdani karakteri çalışkan iyi yürekli halkı, Efruz karakteri ise bu çalışkan halk üzerinden planlarını kuran fırsatçı ezeni çok iyi temsil ediyor ama Haldun Taner 'e bir  konuda katılmıyorum; bu dünyada herkes Vicdani gibi olursa vicdaniliğin anlamı kalmaz bence.Oyunun en etkileyici kısmı Vicdani 'nin bütün hayatını, delirmesini anlattığı o son tiradı.Sizin için okumanın çok keyifli olacağına inanıyorum

Anton Çehov-Bir evlenme teklifi

Kısa ve her anında gülmeniz garanti çayınızı yudumlarken veya kısa bir okuma molası vermek istediğiniz anlar için ideal.Anton çehov bu oyununda modern duyguları konu aldığı için modern bir karı koca kavgası okuyormuş hissine kapılacaksınız.Modern bir klasik okumak isterseniz Çehov sizin için en ideal yazar keyifle okuyacağınıza inanıyorum
Not:Bu oyunu 9 kısa oyun kitabı içinde bulabilirsiniz